Harici Ekran Çözünürlük ve Tazeleme Hızı Sorunları (HDMI veya DVI )

İnternette pek çok kullanıcının, harici monitör veya yüksek çözünürlüklü panel televizyonları HDMI veya DVI arayüzü ile bilgisayara bağladıklarında, monitör veya televizyonun sahip olduğu geçek çözünürlüklerde görüntü alamadıklarını okuyorum. Örneğin bir kullanıcı 1080p televizyonunu HDMI arayüzü ile bilgisayara bağladığında en fazla 1024x768 görüntü alabiliyor ve bunu düzeltemiyor. Sizinde böyle bir probleminiz varsa buyrun...

Her görüntü cihazının (Monitör, projektör veya Tv) ister analog ister dijital olsun Extended Display Identification Data (EDID) denilen standartları desteklemesi gerekir. Bu standart görüntü cihazının EEPROM¹'unda bulunur. Bu sorunların sebebi ise (Eğer ayarlar doğru yapılandırıldıysa) EDID denilen standartların monitörüze veya televizyonunuza yanlış veya eksik yüklenmesidir. EEPROM, Fowler–Nordheim tunneling denilen yöntemle düzenlenebilir veya yeniden yazılabilir. Bu 3. parti programlar kullanılmadan da yapılabilen bir işlem  fakat oldukça ileri düzey kullanıcı olmayı gerektiriyor. İlgilenenler bununla ilgili bir Microsoft Hardware Devoloper Central dökümanını buradan indirebilirler. Biz daha pratik olması açısından çeşitli 3. parti programlar kullanarak bunu yapacağız.

Bundan sonrasını uygulamadan önce altta anlattığım riskleri anladığınıza emin olun.

Bu makaleyi uygulamak tamamen kendi sorumluluğunuzdur.
Küçük bir ihtimalde olsa, herhangi bir adımda yapabileceğiniz herhangi bir hatalı değer girişi binlerce lira verdiğiniz televizyonun/monitörün açılmamasıyla sonuçlanabilir.

Öncelikle ihtiyacımız olacak programları indirin ve kurun.

Monitor Asset Manager
Phoenix EDID Designer 1.3  (Kurulumsuz)
PowerStrip 3.8 (Güncel versiyon 3.8 fakat bu versiyonda Update EDIT seçeneği satın almadığınız sürece kapalı. İnternette daha eski versiyonlarını bulabilirsiniz. Ben 3.74 sürümünü kullandım fakat bulduğum exe ile oynanmıştı ve direk kayıtlı kopya olarak kuruldu. Bu yüzden hangi free versiyonlarda bu seçeneğin açık olduğundan çok emin değilim)

1. YOL

1- Öncelikle Monitor Asset Manager'i (MonInfo) çalıştırın ve görüntü cihazınızın boyutlarını öğrenin. Bu boyutu not alın.

2- Phoenix EDID Designer'ı çalıştırın ve Tools/Extract Registry EDID... yolunu izledikten sonra size problem çıkaran görüntü cihazını seçin. (Doğru görüntü cihazını seçtiğinize 2 kere kontrol ederek emin olun)

3-  Yine Phoenix EDID Designer üzerinde File menüsünü açın ve Read Only'deki işareti kaldırın.

4-  Şimdi Basic Display Parameters sekmesinde işaretli yere doğru boyutları girin.

5- Yine File menüsünden Save EDID as... seçeneğini kullanarak üzerinde değişiklik yaptığımız EDİD dosyasını herhangibirisim.bat olarak bir yere kaydedin. (Değişiklikleri yapmadan önce aynı yolu kullanarak -her hangi bir terslik olması durumuna karşı- orjinal EDIT dosyasının bir yedeğini oluşturun)


6- Şimdi Görev Çubuğu'ndaki  Powerstrip simgesine sağ tıklayın ve Options.../Monitor information... yolunu izleyin.

7-  Açılan pencerede Options sekmesinin altındaki açılır menüyü genişletin ve Update EDID seçeneğini seçin. Ardından biraz önce oluşturduğumuz modifiye edilmiş EDIT dosyasını gösterin ve yüklenmesini sağlayın.

8- Harici görüntü cihazını kapatın ve ardından bilgisayarı yeniden başlatın.

2.YOL

a) 1. YOL,  2. ve 3. adımları uygulayın.

b)  Kalem şeklindeki Read Only/Modify butonuna basın ve ardından alttaki 5 sekmeyi kullanarak istediğiniz ayarları yapın.
(Burada dikkat edilmesi gereken nokta görüntü cihazınızın özelliklerini iyi bilmeniz. Asla görüntü cihazınızın kapasitesinin üzerinde değerler girmeyin.)

c) File menüsünden Save EDID as... seçeneğini kullanarak üzerinde değişiklik yaptığımız EDİD dosyasını herhangibirisim.bat olarak bir yere kaydedin. (Daha önce aynı yolu kullanarak -her hangi bir terslik olması durumuna karşı- orjinal EDIT dosyasının bir yedeğini oluşturun)

d) Şimdi MonInfo'yu çalıştırın ve File menüsünden Open seçeneği ile oluşturduğumuz herhangibirisim.bat dosyasını gösterin.

e) Eğer MonInfo ana penceresinde sizin girdiğiniz yeni ayarlar görünüyorsa işlem başarılı oldu demektir. Şimdi File menüsünden Create INF... seçeneğini seçin ve herhangi bir değişiklik yapmadan istediğiniz bir yere kaydedin.

f) Şimdi Aygıt Yöneticisi'ni açın ve üzerinde değişiklik yapacağınız görüntü aygıtını seçerek manuel sürücü güncelleme yoluyla oluşturduğumuz .inf dosyasını gösterin ve yükleyin.

Eğer manuel sürücü yüklemenin nasıl yapılacağından emin değilseniz alttaki yazının 2. bölümünde manuel sürücü yükleme anlatılıyor ,yaralanabilirsiniz.

Sürücü (Driver) Nedir ve Nasıl Yüklenir?

Aslında işlemler çok basit olmasına rağmen bu işlemin başarısız olmasını sağlayabilecek çok fazla yan etmen var.


▻▻ Her girişin kendi EDIT'i var. Örneğin bazı şirketler kendi özel portları ile bağlantıyı sağlıyorlar.

▻▻ Görüntü cihazınızın EDIT'i sadece okunabilir olarak ayarlanmış olabilir. Bu durumda bütün bu yukarıda saydığımız işlemler işe yaramayacaktır. Bu yüzden bu ayarı değiştirmeniz gerekiyor. Ama problem şu ki çoğu firma bu ayarı servis menüsüne saklıyor ve servis menüsüne giriş markada farklı olabiliyor. Örneğin bazı HP monitörlerde monitör açılırken Menu butonuna 5 sn. süre ile basılı tutmak gerekiyor. Samsung'un bazı modellerinde Menu açıldıktan sonra Kontrast ve parlaklığın 0'a (Sıfır) ayarlanması ardından Input/Enter butonuna kırmızı/beyaz bir menü açılana kadar basılı tutumak gerekiyor. Sizde kendi cihazınızın servis menüsüne giriş yolunu Google'da arayarak büyük ihtimalle bulabilirsiniz.

▻▻  Powerstrip bazı garfik kartları desteklemeyebiliyor. Ama bu sorunu bu işlemleri başka bir bilgisayar ile yaparak kolayca çözebilirsiniz

Sonuç olarak bu işlem hatalı bir değer girdiğiniz taktirde tehlikeli bir işlem olabilir. Eğer herhangi bir sorun yaşarsanız makale içinde bahsettiğim şekilde oluşturduğunuz orjinal EDIT'i yüklemeniz sorunu büyük ihtimalle çözecektir. Fakat yanlış değerler girerek görüntü cihazına fiziksel hasar verebilirsiniz. Bu durumda ise bu işe yaramayacaktır. Bunu göz önünde bulundurun.

¹ EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory): Wikipedi