Otomatik Kullan (AutoPlay) ve Otomatik Yürüt (AutoRun) Nedir? Devre Dışı Bırakmalı mıyım?

            Çoğunuz mutlaka autorun.inf terimini duymuşsunuzdur. Pek çok zararlı yazılımın bu dosyaları kullanarak harici depolama medyalarından bilgisayarlara bulaştığını da duymuşsunuzdur. Peki bir de Otomatik Kullan var?!
           Peki Otomatik Yürüt (AutoRun) ile Otomatik Kullan (AutoPlay) aynı şey mi yoksa birbirinden farklı mı? Bilgisayar güvenliğimiz için bunların ayarlarının ne olması gerek? İşte bütün bu sorulara bu yazıda cevap vermeye çalışacağım...

Otomatik Kullan (AutoPlay) ile  Otomatik Yürüt (AutoRun) 

arasında ne fark vardır?

           Çoğu kullanıcı bu iki terimin aynı anlama geldiğini düşünür. Oysa bu doğru değildir ve bu iki terim farklı şeyleri ifade eder. Aslında en iyisi olayın nasıl başladığını anlatmak;

           Otomatik Yürüt (AutoRun) özelliği daha eski bir özellik ve ilk defa Windows 95 ile hayatımıza girdi. Microsoft'un bu özelliği Windows'a eklemesinin sebebi basitti: Program kurulumu gibi işlemleri özellikle acemi kullanıcılar için kolaylaştırmak. Çünkü normalde bir programı kurmak istediğinizde Otomatik Yürüt (AutoRun) olmasa programın kurulum dosyalarının yer aldığı klasörde bulunan onlarca dosya arasından kurulumu başlatacak (exe dosyası) dosyayı bulmanız gerekir. Bu iş basit bir iş gibi gelebilir size ama bilgisayar kullanımı üzerine deneyimi Internet Explorer kullanamaktan ibaret olan bir kullanıcıya bu kadar basit gelmeyecektir.

           Otomatik Yürüt'ün (AutoRun) işleyişi de basittir: Bilgisayara bir harici medya taktığınızda (Örneğin, CD olsun) Windows bu CD'nin kök dizininde autorun.inf olarak adlandırılan bir dosya bulunup bulunmadığını kontrol eder ve varsa bu dosyadaki talimatları uygular. Normalde bu talimatlar CD'deki bir filmi oynatmak veya program kurulum dosyaları varsa kurulumu tetiklemek gibi işlevleri yerine getirmek için yazılırlar. Alttaki resimlerde Office 2003 kurulum CD'sindeki  autorun.inf  dosyasının içeriğini ve Windows XP'de Office 2003 kurulumunu nasıl başlattığını görüyorsunuz...

             Otomatik Kullan (AutoPlay) ise Windows XP ile beraber hayatımıza girmiş bir özellik. Bu özelliğin görevi bilgisayara bir harici medya takıldığını tespit etmek, harici medyanın içeriğini tarayarak bunları sınıflandırmak ve ardından kullanıcıya harici medyanın içeriğindeki dosyaları kullanma seçeneklerinin olduğu bir bilgilendirme penceresi açmak.

             İşin karmaşıklaştığı nokta ise burada: Otomatik Kullan (AutoPlay) ile Otomatik Yürüt'ün (AutoRun) beraber var olduğu bütün Windows versiyonlarında (XP, Vista, Windows 7, Windows 8) Otomatik Yürüt (AutoRun) öncelikli olarak başlatılır.

Bunun sebebi çalışabilir bir dosya varsa Otomatik Kullan penceresinde bu seçeneğinin verilebilmesidir ve gereklidir

            Ama Windows XP'nin kendinden sonraki Windows işletim sistemlerinden farklı -ve son derece büyük bir güvenlik açığı doğuran- bir davranışı vardır: Windows XP'de autorun.inf dosyası bulunursa sadece önce çalışıp Otomatik Yürüt'ü (AutoRun) devreye sokmakla kalmaz Otomatik Kullan'ı (AutoPlay) baypas ederek devre dışı bırakır. (AutoRun kullanıcı tarafından devre dışı bırakılmadı ise) Böylece herhangi bir uygulamanın kullanıcıdan izin almadan yüklenme süreci başlatılabilir.

            Windows Vista ve Windows 7'de ise autorun.inf dosyası bulunsa ve Otomatik Yürüt (AutoRun) önce çalışsa dahi, Otomatik Kullan'ı (AutoPlay) baypas edip devre dışı bırakamaz. Windows 7'nin aynı Office 2003 kurulum CD'sini nasıl başlattığını alttaki resimde görüyorsunuz...

            Gördüğünüz gibi kurulum CD'sinde autorun.inf dosyası bulunduğu halde kurulum başlamıyor ve kullanıcıya uygun seçenekler sunuyor. Kurulumu başlatabilirsiniz veya dosyalara göz atabilirsiniz. Dikkatinizi çekerim autorun.inf dosyası bulunduğu ve okunduğu için setuppro.EXE çalıştır seçeneği de mevcut. Eğer AutoRun özelliğini devre dışı brakırsanız bu pencerelerin hiçbiri açılmayacaktır ve bilgisayarınız harici medyadaki hiçbir şeyi çalıştırmayacaktır. Bu durumda yapacağınız eylem ne ise bunu Windows Gezgini'nde harici medyanızı bularak kendiniz yapmanız gerekecektir.

Sonuç,

            Eğer Windows XP kullanıyorsanız AutoRun özelliğini devre dışı bırakmanız kesinlikle şarttır. Çünkü herhangi bir harici medya taktığınızda AutoRun özelliğini kullanarak zararlı yazılımlar sizin haberiniz olmadan sisteminize yüklenebilirler. (Zararlı programlar kullanıcı ile hiçbir iletişime girmeden arka planda kurulabilirler)
           Eğer Windows 7, Windows 8 veya Vista kullanıyorsanız devre dışı bırakmanıza gerek yok çünkü AutoRun özelliği AutoPlay özelliğini devre dışı bırakarak sizden habersiz bir uygulamayı başlatamaz. Bir uygulama çalışacaksa mutlaka sizin başlatmanız gerekecektir.

autorun.inf Dosyalarını

Engellemek/İzin vermek

1- Engellemek için buradaki dosyayı, izin vermek için ise buradaki dosyayı indirin.


2- İndirdiğiniz dosyayı açtığınızda karşınıza bir Kayıt Defteri anahtarı çıkacak. Çift tıklayarak çalıştırın ve gereken onayları verin.
(Artık indirdiğiniz dosyayı (.rar) ve içinden çıkan  kayıt defteri anahtarını (.reg) silebilirsiniz)

3- Bilgisayarı yeniden başlatın.